Raport

Qëllimi i kësaj pasqyre është që, në kuadër të projektit për promovimin e Komunave transparente dhe llogaridhënëse përmes Indeksit të transparencës, të paraqes nivelin e transparencës për komunat e Kosovës, për gjashtë mujorin e parë të vitit 2018.

Rritja e efikasitetit dhe transparencës së sistemit të prokurimit publik është një shqetësim i vazhdueshëm i shoqërisë kosovare dhe komunitetit ndërkombëtar në Kosovë. Për këtë qëllim, në vazhdimësi në Kosovë janë zbatuar projekte të ndryshme të cilat kanë pasur për qëllim përmirësimin e legjislacionit dhe praktikave për prokurim publik. Përkundër kësaj, prokurimi publik në Kosovë mbetet si një sektor me shumë dyshime për korrupsion, mos efikasitet dhe kualitet të dobët të shërbimeve për qytetarët.Demokraci Plus në kuadër të bashkëpunimit me Projektin e USAID për Komuna Transparente, Efikase dhe Llogaridhënëse (TEAM), ka ndërmarrë iniciativën e monitorimit të pesë komunave, duke përfshirë Prishtinën, Gjilanin, Pejën, Gjakovën dhe Vushtrrinë. Ky monitorim është i fokusuar në dy komponentë kryesore: •Monitorimin e aktiviteteve të prokurimit me qëllim të ekspozimit të shkeljeve të ligjit, humbjeve dhe dyshimeve për korrupsion, dhe;•Identifikimin e praktikave të mira dhe promovimin e tyre për të ndarë përvojat e mira në menaxhimin e prokurimeve publike. Për këtë qëllim D+ që nga shtatori 2017 e deri më tash, ka bërë një vlerësim bazë të këtyre komunave, një raport të matjes së praktikave të mira dhe tani publikon raportin e tretë, i cili ka të bëjë identifikim e shkeljeve në prokurim publik me të dhëna nga monitorimi i drejtëpërdrejtë. Ky monitorim është realizuar duke u bazuar në metodologjinë e adaptuar nga D+ e cila ka përfshirë monitorime direkte të vlerësimit të ofertave, monitorim të dokumenteve të tenderëve dhe monitorim të zbatimit të kontratave përmes observimit të punëve në terren dhe kontrollit të dokumenteve mbi realizimin e kontratave. Të gjeturat e monitorimit paraprakisht janë ndarë me komunat përkatëse, për të ofruar komentet e tyre, si mjet i validimit të të dhënave. Në disa nga të gjeturat e raportit D+ dhe komuna nuk kanë arritur të ndajnë një gjykim të përbashkët, dhe për këtë arsye janë prezantuar edhe të gjeturat e monitorimit edhe komentet e komunave.

Që pas hartimit të “Raportit Bazë” në dhjetor të vitit 2017 për pesë komunat e targetuara, D+ ka hartuar një varg indikatorësh, duke bërë krahasimin e punës së zyrtarëve komunal të prokurimit dhe duke përgatitur ciklin e parë të raportit “Treguesit e Prokurimit”. Përmes këtij raporti synohet të bëhet vlerësimi i Komunës së Prishtinës, Gjakovës, Vushtrrisë, Gjilanit dhe Pejës, në sektorin e prokurimit publik. Ky raport përfshinë periudhën kohore janar 2017 – shkurt 2018, ku fokus ka praktikat e mira, parregullsitë, shkeljet ligjore dhe zhvillimet kryesore në prokurimin publik në nivelin lokal. Synimi i raportit është vlerësimi i komunave në masat që po ndërmarrin për përmirësimin e prokurimit publik. Po ashtu si qëllim tjetër ka inkurajimin e zyrtarëve për t’i ndarë praktikat e mira të prokurimit publik me komunat tjera. Indikatorët dhe metodotologjia e hulumtimit tonë janë bazuar në monitorimin direkt të komunave. Për të identifikuar parregullsitë dhe praktikat më të mira të komunave, D + ka përgatitur një pyetësor për zyrtarët e prokurimit, përmes të cilit synohet vlerësimi i performancës në prokurim publik. Qëllimi i këtij raporti është i dyfishtë. Ai së pari paraqet të dhënat e krahasueshme në mes të pesë komunave, të cilat nuk vlejnë vetëm për publikun, por këto informacione i hyjnë në punë edhe kompanive private dhe institucioneve përkatëse, siç janë Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA), Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik (KRPP), Organi Shqyrtues i Prokurimit (OSHP) dhe Agjencia Kundër Korrupsion (AKK). Të gjeturat e paraqitura në këtë raport janë mbledhur përmes pyetësorit kualitativ dhe kuantitativ, përmes intervistave dhe diskutimeve të hapura që kanë të bëjnë me prokurimin publik në Kosovë. Po ashtu si burime dytësore, janë trajtuar gjatë hartimit të këtij raporti edhe të dhënat e institucioneve të pavarura që mbikëqyrin prokurimin publik, si dhe përvojat e bizneseve. Më poshtë janë listuar indikatorët, përmes të cilëve këto pesë komuna janë krahasuar mes vete, ku së bashku me indikatorët do të gjeni të shpjeguar edhe rëndësinë e marrjes së tyre si matës për vlerësim. 1 Zbatimi i ligjit 2 Praktikat e mira 3 Zbatimi i rekomandimeve të institucioneve mbikëqyrëse 4 Transparenca 5 Konkurrenca 6 Përfshirja qytetare

Ky raport është hartuar nga pjesëmarrësit e organizatave jo-qeveritare të rajonit të Prishtinës, të cilët kanë përfituar dije dhe aftësi praktike përmes punëtorive për aplikimin e mësimit mbi monitorimin e prokurimit publik, të organizuara nga Platforma Civikos në kuadër të projektit “Komunat Transparente, Efektive dhe Llogaridhënëse – TEAM” i cili mbështetet nga USAID.

Ky raport është hartuar nga Grupi Monitorues i Organizatave Jo-Qeveritare të rajonit të Prizrenit, të cilët kanë përfituar dije dhe aftësi praktike përmes punëtorive për aplikimin e mësimit mbi monitorimin e prokurimit publik, të organizuara nga Platforma CiviKos në kuadër të aktivitetit të USAID Komuna Transparente, Efektive dhe Llogaridhënëse (USAID TEAM).

Ky raport është hartuar nga Grupi Monitorues i Organizatave Jo-Qeveritare të rajonit të Ferizajt, të cilët kanë përfituar dije dhe aftësi praktike përmes punëtorive për aplikimin e mësimit mbi monitorimin e prokurimit publik, të organizuara nga Platforma CiviKos në kuadër të aktivitetit të USAID Komuna Transparente, Efektive dhe Llogaridhënëse (USAID TEAM).

Pjesëmarrës të serisë së punëtorive ishin:
Arbenita Topalli – INPO
Egzon Mustafa – CEDF
Qendrim Hoxha – LDA
Tringa Raka – Gjethi
Valentina Abazi – INPO

Qëllimet e këtyre punëtorive janë: (I) aktivizimi OJQ-ve lokale për të monitoruar tenderët në nivel komunal; (II) aftësimi i OJQ-ve që të analizojnë gjetjet nga tenderët dhe të zbulojnë keqpërdorimet potenciale në prokurimin publik duke u mbështetur drejtpërdrejt nga lehtësuesit e angazhuar; dhe (III) OJQ-të të jenë të afta të përgatisin dhe publikojnë raporte mbi gjetjet e tyre gjatë monitorimit të prokurimit publik në nivel lokal.

Gjatë punëtorive Grupi Monitorues ka përzgjedhur monitorimin e aktivitetit të prokurimit me titull “Ndërtimi i sallës së edukatës fizike në fshatin Gaçkë – faza e dytë” me numër të prokurimit 656-18-1767-5-2-1, me vlerë të parashikuar të kontratës 100,000.000 €.

Të gjeturat nga monitorimi i zbatimit të këtij aktiviteti të prokurimit shpërfaqin nevojën e forcimit të sundimit të ligjit që nga faza e planifikimit të prokurimit, e deri të nënshkrimi i kontratës, si dhe ngritjen e përgjegjshmërisë së zyrtarëve publik të cilët janë të përfshirë direkt apo indirekt në inicimin dhe zbatimin e prokurimit.

Ky raport është hartuar nga Grupi Monitorues i Organizatave Jo-Qeveritare të rajonit të Gjilanit, të cilët kanë përfituar dije dhe aftësi praktike përmes punëtorive për aplikimin e mësimit mbi monitorimin e prokurimit publik, të organizuara nga Platforma CiviKos në kuadër të aktivitetit të USAID Komuna Transparente, Efektive dhe Llogaridhënëse (USAID TEAM). Pjesëmarrës të serisë së punëtorive ishin: 1. Ardianë Ahmeti – KCIC – Gjilan 2. Vjose Avdiu – KCIC – Gjilan 3. Sherafedin Vranja – Dardana Press – Kamenicë 4. Vjollca Ramabaja – Transparence, Monitorim – Gjilan 5. Besime Maliqi – NOPM-Kamenicë 6. Valentina Veseli – KAND – Gjilan Qëllimet e këtyre punëtorive janë: (I) aktivizimi OJQ-ve lokale për të monitoruar tenderët në nivel komunal; (II) aftësimi i OJQ-ve që të analizojnë gjetjet nga tenderët dhe të zbulojnë keqpërdorimet potenciale në prokurimin publik duke u mbështetur drejtpërdrejt nga lehtësuesit e angazhuar; dhe (III) OJQ-të të jenë të afta të përgatisin dhe publikojnë raporte mbi gjetjet e tyre gjatë monitorimit e prokurimit publik në nivel komunal. Gjatë punëtorive Grupi Monitorues kanë përzgjedhur monitorimin e aktivitetit të prokurimit me titull “Rregullimi i Sheshit mbi Lumin Mirusha-Jug” me numër të prokurimit 651-18-5661-5-2-1 dhe vlerë të parashikuar të kontratës 294.894,40 Euro. Gjetjet e monitorimit të zhvillimit të këtij aktiviteti të prokurimit shpërfaqin nevojën e forcimit të sundimit të ligjit që nga faza e planifikimit të prokurimit e deri të nënshkrimi I kontratës, si dhe ngritjen e përgjegjshmërisë së zyrtarëve publik të cilët janë të përfshirë direkt apo indirekt në inicimin dhe zbatimin e prokurimit.

Ky raport është hartuar nga Grupi Monitorues i Organizatave Jo-Qeveritare të rajonit të Pejës, të cilët kanë përfituar dije dhe aftësi praktike përmes punëtorive për aplikimin e mësimit mbi monitorimin e prokurimit publik, të organizuara nga Platforma CiviKos në kuadër të aktivitetit të USAID Komuna Transparente, Efektive dhe Llogaridhënëse (USAID TEAM).

Grupi Monitorues ka bërë monitorimin e tenderit – “Asfaltimi i Rrugëve Lokale në Fshatin Vitomericë”. Ky tender është iniciuar nga Autoriteti Kontraktues Komuna e Pejës. Ky projekt ishte i planifikuar që të realizohet gjatë vitit 2018/19. Pjesa më e madhe e buxhetit për këtë tender mbulohet nga Ministria e Infrastrukturës, por prokurimi për këtë tender është kryer nga Komuna e Pejës. Sipas planifikimeve buxhetore për realizimin e këtij projekti gjatë vitit 2018 nga MI-ja është janë planifikuar 160,720.00 € kurse për vitin 2019 nga kjo ministri janë planifikuar mjete në shumën prej 15,000.00 €. Pjesa tjetër e mbeture prej 48,150.20 €, është planifikuar të mbulohet nga Komuna e Pejës.

Grupi Monitorues ka bërë monitorim indirekt të tenderit – “Qendra e Riciklimit Industrial për Mbeturinat Paraprakisht të Klasifikuara ose të Përziera” e cila duhet ta ketë kapacitetin e përpunimit për mbeturinat paraprakisht të klasifikuara ose të përziera prej 20.000 ton/në vit”1.

Ky tender është iniciuar nga Komuna e Mitrovicës në pjesën e parë të vitit 2018. Procedurat e prokurimit ishin përmbyllur, ndërsa kontrata është nënshkruar në shtator të vitit 2018 me konzorciumin “Alfa I & RECY technologies”, në vlerë prej 3,395,070 euro.

Grupi Monitorues ka gjetur disa shkelje ligjore, që sado që duken të vogla dhe procedurale, kanë ndikuar që të kufizohet konkurrenca për këtë tender dhe në fund të shpërblehet me kontratë operatori i vetëm që ka qenë në garë.

Tenderi është iniciuar nga Komuna e Mitrovicës me datën 14 Maj 2018, me publikimin e ‘njoftimit për kontratë’ në faqen e prokurimit elektronik të KRPP-së, kurse dorëzimi i ofertave ishte caktuar të bëhej me 20 qershor 2018. Vendosja e afatit për dorëzim të tenderëve është bërë në kundërshtim me Nenin 44, pika 2.1.1 të Ligjit të Prokurimit, I cili përcakton se për kontratat e mëdha afati i dorëzimit të ofertave duhet të jetë minimum 40 ditë nga data e publikimit të njoftimit për kontratë.

Komuna e Mitrovicës në ndërkohë kishte bërë korrigjim të gabimeve, mirëpo nuk I kishte zgjatur afatet siç kërkohen në Ligjin e Prokurimit dhe kështu ia ka pamundësuar operatorit “TEHNIX” doo – Kroaci dhe “TEHNIX” doo — Maqedoni që të ankohet. Për më tepër, lëshimet e bëra nga Komuna e Mitrovicës nuk janë evidentuar as nga Organi Shqyrtues i Prokurimit që e ka pasur këtë lëndë në shqyrtim.

Njëra prej çështjeve të kontestuara në këtë tender është një gabim i lëshuar nga Komuna e Mitrovicës në “Njoftimin për Kontratë” në versionin në gjuhën angleze. Komuna e Mitrovicës ka lëshuar një gabim me rastin e hartimit dhe bashkëngjitjes në e-prokurim tek pjesa e përshkrimit të çmimeve në gjuhen angleze, në tabelën e Excel nuk janë kalkuluar fare shpenzimet e doganës në vlerë prej 8%, e kjo ka bërë që operatorët që kanë aplikuar duke u bazuar në dosjen në gjuhen angleze të ofertojnë gabimisht, pra pa i kalkuluar shpenzimet doganore.

Grupi ka gjetur se janë bërë edhe dy lëshime nga Komuna e Mitrovicës. Komuna ka pranuar ofertë në gjuhën italiane, në kundërshtim me kërkesat e Ligjit të Prokurimit për të pranuar vetëm oferta në gjuhët zyrtare në Kosovë.

Përkundër që kriter për dhënie të kontratës ishte caktuar “Çmimi ekonomikisht më I favorshëm”, që nuk e merr për bazë vetëm çmimin, grupi vlerëson se nënkriteret nuk ishin të matshme dhe relevante për këtë projekt.